Nakon agresije Rusije na Ukrajinu, NATO i zapadni partneri su se koncentrisali na slanje vojne i humanitarne pomoći Ukrajini. Iz dana u dan, Ukrajina je vodila borbu za opstanak države i očuvanje života, ali se u informacionom prostoru, odnosno na društvenim mrežama, oslanjala na pomoć nekoliko OSINT kanala na Tviteru, kao i na poznate ličnosti iz javnog života koje su svakodnevno vodile bitku sa ruskim propagandnim i hibridnim djelovanjem na društvenim mrežama. Info-war kako su ga nazvali prominentni pojedinci na onlajn platformama odvijao se iz minuta u minut, sa raznim video objavama ratnih dejstava ukrajinske vojske, a u cilju podizanja morala i širenja optimizma kako među vojnicima tako i među civilnim stanovništvom. Društvene mreže, a pogotovo Tviter zajednica, u prvim mjesecima rata bile su zasute propagandom, dezinformacijama i lažnim vijestima, čije je djelovanje bilo višesmjerno, od trol profila pa do zvaničnih naloga ruskog Ministarstva spoljnih poslova, odnosno ruskih ambasada u zemljama Zapada. Ruska ambasada u Bosni i Hercegovini, pet dana nakon početka agresije, objavila je da SAD razvijaju biološke laboratorije u Ukrajini kako bi proučavale metode za biološko uništenje ruske populacije. Taj tvit je označio početak ruskih hibridnih-psihološko-propagandnih aktivnosti, u kontekstu opravdavanja ratnih dejstava u Ukrajini.
Za razliku od konvencionalnih ratova, hibridne ratove ne vode samo vojnici već svi oni koji prepoznaju maligno djelovanje pogotovo na društvenim mrežama i uz kreativnost i spoznaju narativa nastupaju proaktivno i duhovito u borbi protiv dezinformacija. Takav slučaj je i sa grupom Tviter korisnika, eskperata i zvaničnika koji su kao avatar iskoristili Šiba Inu rasu pasa i sebe nazvali Fellas (drugari, društvo), asocirajući na akronim NATO (North Atlantic Threaty Organization) u nazivu svoje organizacije – NAFO – North Atlantic Fella Organization. NAFO je kreiran u maju 2022. godine, kada je poljski tviteraš pod nazivom Kama Kamilia počeo da kreira Šiba Inu avatare za druge Tviter korisnike.
Kamil ili Kama Kamilia se profesionalno ne bavi likovnom umjetnošću i ističe da je posljednji put crtao u srednjoj školi, kada je imao 15 godina, a da sada radi po 20 sati dnevno, zajedno sa 34 osobe koje kreiraju avatare za zajednicu koja pomaže dobrovoljce iz Gruzije na frontu. Njegova inicijativa oslikava primjer decentralizovanog i proaktivnog djelovanja na društvenim mrežama, kada se nezavisno od profesionalne profilacije pojavi motiv za društvenim angažovanjem. Uslov da se pristupi zajednici crtanih pasa (mimova) podrazumijevao je obavezu da svaki potencijalni korisnik uplati novčanu donaciju gruzijskim dobrovoljcima koji su su se borili na strani Ukrajine. Ekspanzija NAFO je nastavljena nakon ostvarivanja saradnje sa fundraising sajtom St.Javelin, čiji je tvorac kanadski novinar Kristijan Boris, koji je kreirao St.Javelin mim (Bogorodica koja drži američki protiv-tenkovski sistem Javelin). St.Javelin koji je već prodavao stikere sa prepoznatljivim mimom, udružio se sa NAFO i započeo fundrising prodaju raznih proizvoda sa čuvenim Šiba Inu mimovima. Ta zajednica se ujedinila u borbi protiv ruske agresije na Ukrajinu i imala vatreno krštenje kada je stalni zastupnik Ruske Federacije u Ujedinjenim Nacijama – Mihail Uljanov širio lažni narativ da je Ukrajina kriva za rat, jer od 2014. godine granatira civile u Donbasu.
Odgovor NAFO zajednice, bio je prepun duhovitih komentara, mimova i raskrinkavanja sadržaja, a poslije desetine komentara, jedan on NAFO korisnika odgovorio je ciničnom interpretacijom tvita Uljanova: Svi civili u Ukrajini moraju biti bombardovani, jer Ukrajina vodi unutrašnji rat u kojem se granatiraju civili. Nakon toga, Ambasador Uljanov, je odgovorio: To si ti rekao, a ne ja. Nakon što su pripadnici NAFO nastavili sarkastično da postavljaju komentare na njegovu objavu, Uljanov je isključio svoj Tviter profil na nedjelju dana, jer mu je kako kaže bila potrebna detoksikacija.
Ovo je bila prva uspješna NAFO operacija protiv propagande i ruskih narativa, a Uljanovljev odgovor postao je glavni mim templejt za NAFO društvo, pa su se tako i majice sa ovim mimom pronašle na sajtu St. Javelin.
NAFO je ubrzo razradio metode za borbu protiv ruske propagande i kroz prepoznavanje navika odnosno šematski razrađenih narativa ruskih zvaničnika, propagandista i trolova, koje su zatim kroz komentare ili ritvitove razobličavali humorom i cinizmom. Kako su iz NAFO primjetili, pro-kremaljski autori u svojim objavama drže visok stepen obzbiljnosti kako bi amplifikovali domet i dali na značaju informaciji koju šire, pa se tako mimovima i ismijavanjem ne dopušta širenje dalje diskusije, odnosno obrazlaganje stavova.
Sve veći broj poznatih ličnosti iz svih sfera života pristupao je ovoj družini, od Adama Kisindžera, Pola Masara, savjetnika u Američkoj Helsinškoj komisiji, pa do ukrajinskog ministra odbrane Olekseja Reznikova, bivšeg predsjednika Estonije Tomas Hendrik Ilvsa i aktuelne premijerka Estonije Kaja Kalas.
Uspjeh NAFO se ogleda i u tome što je djelovanje ove grupe decentralizovano. Za razliku od sistemske i institucionalne borbe protiv hibridnih operacija, NAFO djeluje samostalno, bez mehanizama subordinacije po kojima svako djelovanje u informatičkom prostoru mora da bude odobreno i prođe određene kontrole i provjere, pa samim tim spontano i brzo djelovanje daje brze rezultate.
Djelovanje NAFO je pratilo i djelovanje ukrajinske vojske. Dobijanje i upotreba američkog artiljerijskog višecijevnog bacača raketa HIMARS spontano su korišćeni kao element kontrapropagande na Tviteru, odnosno kao sredstvo supresije i demoralisanja proruskih trol naloga. HIMARS od početka juna 2022. godine ulazi u sastav ukrajinske artiljerije, ali i kao glavni mim templejt za satirično trolovanje.
Rusija je još od dolaska Putina na vlast gradila imidž supersile na bazi svoje vojske, a posebno na modernizaciji svih njenih vidova. Protiv-vazdušni sistemi S-300 i S-400 postali su sinonim za potpunu zaštitu neba i ponos modernizovane armije. Kada je ukrajinska vojska u avgustu 2022. godine pogodila rusku vazdušnu bazu na Krimu pro-ruski nalog sa korisničkog naloga 200_zoka je tvitovao What air defense doing, što je bio poziv za NAFO da krenu u kampanju ismijavanja PVO zaštite i demoralisanja ruske vojske. Samo jedan tvit od NAFO člana imao je preko 2000 lajkova i 100 ritvitova. Fraza What air defense doing uz propratne mimove i video sadržaj, postali su sinonim za svaki neuspjeh ruske vojske kao i element suzbijanja ruskog djelovanja na Tviteru.
Glava meta Družine na društvenim mrežama su dvije kategorije podržavalaca invazije na Ukrajinu odnosno: tankie – pseudo ljevičari sa Zapada koji podržavaju sovjetski sistem vrijednosti, opravdavaju sve ruske odnosno sovjetske vojne intervencije i zalažu se za uspostavljanje sovjetskog političkog sistema u svojim državama. Ovaj termin je u pežorativnom smisli prvi put korišćen u Velikoj Britaniji i opisivao je tvrdokorne članove Komustičke partije Velike Britanije, koji su podržavali sve politike Komunističke partije Sovjestkog Saveza, pogotovo nakon invazije na Čehoslovačku; vatnik – bespogovorni sljedbenik ruske propagande – vjeruje u svaki potez Vladimira Putina, a svaku lošu stvar ruske politike relativizuje. Naziv Vatnik se prvi put pojavljuje 2011, kada ga je upotrijebio Anton Čadski na društvenoj mreži VKontakte i oslikava vunenu lutku sa jednim okom koje predstavlja slljepilo pobornika ruskih zvaničnih medijskih narativa. Kada se Tankie ili Vatnik aktiviraju na društvenim mrežama i krenu da šire lažne vijesti i dezinformacije, NAFO trolovi aktiviraju još jedan šaljivi mehanizam – aludirajući na član 5 Vašingtonskog sporazuma i stavljaju u funkciju vlastiti član 5 – heštegom #NAFOarticle5, koji služi kao poziv svim ostalim članovima da krenu u razbijanje dezinformacija ili propagande.
NAFO kao grassroot pokret je iskoristio trol aktivizam i uspio da potisne rusku propagandu na Tviteru. Sa jedne strane humor i satira su se pokazali kao efikasno sredstvo za borbu protiv ruskih trolova, a sa druge im je decentralizovano djelovanje ovog pokreta omogućilo da postanu kontra-hibridni vojnici onda kada oni to žele, a da bez postojanja komandnog lanca djeluju u psihološko-propagandnom ratu. Takođe, uspjehu NAFO je doprinjela činjenica da raskrinkavanje nije dolazilo sa zvaničnih adresa Ukrajine ili Zapada, pa je tako vjerodostojnost njihovog rada i informacija dobila na značaju. Međutim, kako se ruski trolovi i propagandisti brzo prilagođavaju novim okolnostima i razvijaju nove metode djelovanja na društvenim mrežama, tako će i NAFO morati da evoluira i prilagodi ruskim propagandnim aktivnostima na društvenim mrežama.